Close
Ekşi Mayalı Baton Ekmekler

Ekşi Mayalı Baton Ekmekler

Baton ekmekler susamlı ve çörek otlular. Batonlara koyduğum ekmek hamurları yeterince mayalandıklarında üçünü birlikte taşta pişirdim.
Ekşi mayam buzdolabında duruyor, her gün beslemiyorum. Ekmek yapmadan bir gün önce beslemeğe başlıyorum. İki kez beslemek benim için yeterli. Burada önemli olan kaç kez beslendiğinden çok nasıl ve hangi oranda beslendiği.
Mayamın beslendikten sonra ne zaman zirve yapacağını tahmin edebiliyorum hangi oranda beslersem besleyeyim. Bu zamanla ve pratikle olan bir şey. Yapa yanıla öğreniliyor. Ekşi mayalı ekmekte ezber yok, her zaman vurgulamak istiyorum bunu.
Bu ekmekler ve bir önceki paylaştığım ekmekler arasında iki gün fark var. Bu iki gün de değişen hava durumuna göre fermantasyonu kontrol edemeseydim ekmekler böyle olmazdı. İki gün arasında onlarca derecelik sıcaklık farkı var. Hangi sıcaklıklarda fermantasyonun nasıl ilerleyeceğini ve kontrol altında tutmak için ne yapmamız gerektiğini bilmeden iyi sonuçlar almak çok zor.
Mayamı tanımak, fermantasyonu anlamak, hangi unu kullanırsam fermantasyon hızının nasıl ilerleyeceğini bilmek önemli ayrıntılar. Hangi una hangi maya kullanılacağımı deneyimleyip anlayarak buldum. Hata yapmadan bazı şeyleri görmek zor. Hatalar bizim derslerimiz aslında. Sonuçları deneyerek görmek deneme yanılma yoluyla öğrenmek önemli, ezberden kaçmak için.
Sıcaklık değerleri, mayanın gücü, hidrasyon oranı, kullandığımız unların protein değerleri ve hatta mutfağınızın ne kadar aktif olduğu fermantasyon hızını belirler. Bazı günler ocağın tüm gözleri çalışınca mutfak sıcaklığının artacağını ve bu nedenle hamurumda ki gelişmenin hızına bağlı olarak fermantasyonu ne zaman sonlandıracağımı biliyorum. Bunları yazıyorum ki dikkat edilsin bu ayrıntılara.
Fermantasyon doğru yönetilirse ekmekler çok güzel kızarır. Başka bir ayrıntı da buzdolabında bekletilen ekmek hamurları mutfakta bekletmeden fırına konulursa pişme süresi biraz uzayacak, çünkü hamur soğuk. Mutfakta bekletilip mayalandırılan ekmeklere göre bu da bir ayrıntı. Kontrollü ilerlemek gerekiyor. Okuyup yararlanan olabilir düşüncesiyle yazıyorum buraya. Ekşi mayalı ekmekle ilgili sormak istediklerinizi sormaktan çekinmeyin lütfen.

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Karakılçık Köy Ekmeği Tarifi

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

Dün pişen ekmeklerden biri bu ekmek. Ekşi mayamı bir gün önceden beslemeye başladım. Otoliz iki saati geçti. Fermantasyon hızlıydı. Hamur çok güzel gelişti. Bu kadar hızlı gelişen bir hamurun çok fazla mayalanmasını beklememek gerek. Neden? Çünkü fermantasyon hızla ilerliyor. Hamuru şekillendirip katlarken de hızla mayalanmaya devam edecek ve hamuru katlarken yırtılmalar olacaktır. Bunun önüne geçmek için ortam sıcaklığına göre hamuru aşırı mayalanmadan birinci fermantasyonu sonlandırıp tezgaha almalıyız. Hamur esnekliğini kaybetmemeli ki hamuru yırtılmadan katlayabilelim.
Hamurların ilk şekillerini verip dinlendirdikten sonra son şekillerini verip banneton sepetlerine koydum. (Bannetonlara her zaman eşit miktarda karıştırıp hazırladığım pirinç unu ve un karışımını elerim.) Hamurları pamuklu bez torbalarına koyup mutfakta bekletip sürekli kontrol ettim. Hamurlar sepetlerinde yeterince mayalandıklarında da iyice kızarana kadar her zamanki gibi taşta ve buharlı pişirdim.
Buzdolabında mayalandırdığım zaman ekmek hamurlarımı doğrudan alıp pişiririm. Pişirme süresini biraz daha uzatıyorum bu durumda veya fırının sıcaklık derecesini yükseltiyorum. Çünkü hamur soğuk, kızarması için ek zamana ihtiyacı var. Kendi fırınınıza göre deneyerek ayarlamalısınız en iyi sonuçları elde edebilmek için.
Bunlar deneme yanılma yoluyla uyguladıklarım. Hamura dokunmadan onu izleyip dinlemeden yol alınmaz. Kendi pişirme yöntemlerimizi, tekniklerimizi hamurla buluşmalarımızı artırdığımızda geliştirebiliriz.
Bu ekmekler misafir olacakları yerlerini buldular. Şimdi yine yeniden ekmek hazırlıkları…

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Notları 3

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Mayam Ekşi Mayalı Ekmeğim Ve Ben

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Dikkat Ettiklerim

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

Bu ekmekler için mayamı sabah erkenden besledim. Akşam olunca ikinci beslemeyi ertesi sabah hazır olacak oranla hazırladım.
Maya yüzdesini artırdım aynı gün içinde pişireceğim için.
Un ve su ile otoliz iki saati geçti.
%33 ekşi maya
%72 su
%1.8 tuz

Kullandığım unlar doğal, bu unların ekmeğe kattığı derin ve tatlı lezzetleri çok seviyoruz.
Ekmek yapmak zor değil istedikten sonra her programa göre ayarlanabilir. Zamanla ekmek yaptıkça kendi tariflerimizi geliştiririz. Yeni denemeler hiç bitmez. Bitmesin zaten bitmesin ki her yeni tarifle yeni gelişmeler olsun ekmeklerimizde. Hata yapmadan öğrenilmez ekşi mayalı ekmek. Hatalarımızla ilerler gelişiriz. Hiç bitmeyen ekşi mayalı ekmeğin tutkusu bu…öğretir, geliştirir, sevdirir…
Ekmekler taşta piştiler. Kabukta çıtır çıtır kırılgan çatlaklar en sevdiğimiz…

Ekmek dilimi

Kabuktaki çatlaklar

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Maya Notları

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Otoliz un ve suyu karıştırarak bekletmek. Amaç gluteni açığa çıkarmak. Glüteni açığa çıkarmak için iki yol var.
1-  Otoliz yapmak
2-  Yoğurmak

Yoğurma sırasında hamurda ısınma olacağı için aroma kaybı olabilir. Aşırı yoğurulan hamurlar cıvır ve  paramparça olabilir. Parçalanan hamurdan hiç bir şey olmaz. Hamuru kontrol ederek ilerlemek gerekir fazla yoğurmamak için.
Otoliz yapılan hamurlarda aroma kaybı olmaz. Ekmeğin kabuk rengi de olumlu etkilenir otolizden.
Glüteni düşük unlarla ekmek yaparken otoliz yapılmaz. Zaten glüten çok düşük otolize gerek yok.
Çavdar glüteni düşük un otoliz yapmıyorum %100 çalışırken. Bazı unlar var ki yoğurulmak yerine otolize uygundur. Bu unlarda otoliz adımını atlamam.
Ne kadar süre otoliz yapmalıyız?
30 dakikadan 2- 3 saate kadar otoliz yapılabilir. Hangi unları kullandığımıza göre süreyi ayarlamalıyız. Otoliz buzdolabında da yapılabilir. Akşam hazırlanan un ve su karışımı buzdolabında sabaha kadar otoliz olabilir.

Ekmek yaparken uzun otoliz yaptığımızda mayamızı otolizin bitimine denk gelecek şekilde ayarlayıp beslemeliyiz.
Hamur dinlenirken mayamız yeterince kabarmış, üzeri bombeli olmalı. İyi bir planlamayla bu yapılabilir.

Otoliz yapmak elle yoğurma yaparken yoğurma süresini azaltır. Bu da bizim için büyük kolaylık. Otoliz yaparak hazırlanan ekmeklerin kabuklarına hayranım.
Bu ekmeklere de otoliz yaptım. İncecik çıtır kabuk ve üzerinde çatlaklar en sevdiğim…

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmekler

Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmekler

Hayranlık duyuyorum emek verilerek yapılan güzelliklere. Ekşi mayalı ekmekler de hayran olunası olanlardan benim için. Hissetmekle başlar ekşi mayayı anlamak. Dokunarak, koklayarak, gözlemleyerek adım adım ilerlesekte sonuç yine hayranlık. Her ekmekte saklı duygular, düşünceler, dualar…

Buğday unu, çavdar unu ve sarı sert buğday unu ile hazırladım hamuru.

%20 eşit beslenmiş (%100 hidrasyonlu) ekşi maya

%1.8 tuz

Mormiksi farklı ölçülerde kullanarak farklı renk tonları elde ediyorum. Fermantasyon ilerledikçe de renk yoğunlaşıyor fermantasyonun mucizesiyle.

Otoliz un ve su ile oldu.

Hamuru geliştirdikten sonra sepetlere alıp buzdolabına kaldırdım. Yeterince mayalanan hamurları taşta pişirdim.

Farklı ortamlar farklı sonuçlar demek. Bu yüzden hamuru kontrol ederek ilerlemek en doğrusu… Sağlıklı güzel günlere…


Mormiksli ekmek dilimleri


Mormiksli ekşi mayalı ekmek

Başka bir mormiksli ekmek: Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmek

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

@birgullehayat

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

Ekmekleri aynı gün içinde hazırlayıp pişirdim. Bir gün önceden hazırladığım ekşi mayamla hazırladığım hamurumu son paylaşımımda yayınlamıştım. Birinci fermantasyon ne zaman başlar ve biter başlığıyla. Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Birinci fermantasyonun ardından tezgaha alıp dinlendirdikten sonra şekil verip banneton sepetlerine girdiler. Mayalandıklarında da taşta piştiler.


Sadece ekşi mayalılar


Ekşi mayalı ekmeğin dilimleri


Sıcacıklar


Fermantasyon sonrası tezgaha aldığım hamurun hali


Dördü bir arada

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Karakılçık Köy Ekmeği Tarifi

Ekşi Mayalı Ekmekte Aradıklarım

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Yerel un kullanıyorum ekmeklerimizi yaparken. Ekşi mayalı ekmek yapmaya başladığımda unları deneyerek ilerledim. Kullandığım doğal unlar olmadan ekmek yapamam diye düşünürken şimdi yerel unlarımızı kullanıyorum. Çavdar, tam buğday, siyez, karakılçık, dinkel ( kavuzlu buğday, spelt, kızıl buğday), mor buğday, kavılca  gibi unlar farklı karakter ve lezzet içerirler. Her birinin su kaldırma oranı farklı. Ekmeğe kattıkları lezzet derinliği de farklı.
Her bir buğday tanesi çok değerli.

  Mayamı beslerken bu unları da kullanıyorum, farklı lezzetler farklı aromalar katıyor ekşi mayalı ekmeğe. Hangi mevsimde ekilip biçildiği ve hangi bölgede yetiştiği buğdayın karakterini belirliyor. Sert buğday, yumuşak buğday, kış buğdayı, bahar buğdayı gibi isimler alıyor her biri.
 
  Mayamı besledikten sonra beslediğim orana bağlı olarak, hangi sıcaklık derecesinde ne zaman gelişeceğini gözlemleyerek tahmin edebiliyorum.


Ekşi mayam bu kadar geliştiğinde ekmek hamurunda kullanmak için hazır durumda.

Birinci fermantasyon maya hamura katıldığı anda başlar ve hamuru tezgaha alana kadar devam eder.
  Bu süreç boyunca hamur ne kadar gelişmeli? Bunu nasıl anlarız?
  Dikdörtgen şeffaf kutular bu gözlemi yapmayı kolaylaştırır, işaret koyabiliriz. Başka bir yöntem de minik bir kavanoza 20 gr kadar hamuru koyup işaretlemek ve ekmek hamurunun bulunduğu yere koymak. Ben hep tupperda yaptım.                  
Hamurumu kaç ekmek için
hazırladığıma, sıcaklığa, kullandığım mayanın yüzdesine, aktifliğine, çeşidine bağlı olarak gelişme yüzdesini belirlemeliyim.
   Kışın 20- 21 C derecede %75 lik bir gelişme beklerken yazın bunu beklemek kopan ve yapışkan olan bir hamurla sonuçlanır. Fermantasyon hava sıcak olduğu için hızla ilerler. Bu nedenle hamurun gelişme yüzdesi daha düşük olmalı hava sıcaklığına göre.
   %40, % 50, %60 oranını sıcaklığa göre belirlemeli. Neden? Fermantasyon sıcak ortamda çok hızlı ilerlerken biz %75 gelişmeyle fermantasyonu sonlandırıp hamuru tezgaha aldığımızda da gelişme devam eder ve hamuru bölüp beklettiğimizde fermantasyon hızla ilerler. Hamurda yırtılmalar olur. Daha düşük bir yüzdeyle tezgaha aldığımızda hamuru, gelişme devam etsede hala zaman kalır hamuru toparlamak için. Hamurda kabarıp açılacak kadar güç kalmalı. Son zirveyi fırında yapmasını istiyoruz hamurun ki ekmek kulak yapıp açılsın gözenek oluştursun.


Dört adet ekmek yapmak için hazırladığım ekşi mayalı hamurun tezgaha almadan hemen önceki hali. İçinde sadece doğal un su ve tuz var.


Miniğim

Ekşi maya beklemede

Ekşi maya hala beklemede

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Birinci fermantasyon çok önemli dedik. Bu süreç içinde fermantasyon süresi sıcaklığa bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Hamurun hangi sıcaklık derecesinde ne kadar gelişiştiğini gözlemlemeliyiz. Farklı sıcaklıklarda süre de farklı olcaktır.
Hamur nasıl görünmeli?
Hacim kazanmış, üzeri baloncuk dolu ve dış bükey olmalı. Hamurun içinde bulunduğu kabı elimize alıp hafifçe salladığımızda bütün bir kütle olarak sallanmalı. Kabın altında ve yanlarında kabarcıklar görünmeli. Şeffaf bir kap kullanmak kabarcıkları görmemizi kolaylaştırır. Kabın kapağını açtığımızda tatlı meyvemsi kokmalı ekşi kokmamalı. Tabi bunlar güçlü ekşi mayayla başlıyor. Önceki adımları doğru uygularsak aradıklarımız bunlar.


Doğal unlarla yaptığım taşta pişen ekşi mayalı ekmek


Çıtır çıtırlar


Her yere saçılan çıtırık kırıntılar ve dilimler


Ekmek muhteşem kokuyor, meyvemsi ve tatlı.
Kızaran kabuktaki gözenekler

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi maya beslendikten sonra ekmek yapmak için hazır durumda (aşağıdaki fotoğraf). Kenarlar bombeli üzeri baloncuk doluyken kullanıyorum. Genelde ne zaman kullanacağıma bağlı olarak eşit beslenmiş ( 1:2:2 veya 1:5:5 gibi) hazırlayıp kullanıyorum ekmek yaparken.
Çavdar unuyla beslenen mayalar ve hatta çavdar unundan yapılmış mayalar iyi gelişme gösterirler. Ancak ekşimenin olması kolaylaşır.
Tam buğday unları mayanın sevdiği besinlerle doludur. Tam buğday unundan yapılmış ekşi mayalar çavdar ekşi mayasına göre daha dayanıklıdır. Çavdar düşük proteinli un. Bu nedenle yapışkan bir hal alır hamur hazırlarken. Fermantasyon daha hızlıdır, hep kontrol etmek gerekli.
Aynı tarifi kullansak bile hava durumu sürekli değiştiği için sonuçlar da değişecektir. Tutarlı bir yol kat etmek fermantasyonu anlamakla mümkün.
İyi unlarla ekşi mayamızı güçlendirip geliştirerek başlamalıyız öncelikle. Onu tanırsak fermantasyonu anlamamız kolaylaşır. Güçlü ekşi maya, doğal unlar, doğal tuz ve kaliteli içme suyuyla oluşturulan ekmek hamuru, doğru teknik ve fermantasyonla geliştirilmeli.
Birinci fermantasyon çok önemli. Maya hamura karıştırıldığı anda başlar fermantasyon. Sepetlere alıncaya kadar devam eder. Ne zaman ne kadar olduğuna karar vermemiz fermantasyonu anlamamıza bağlı. Tıpkı ekşi mayayı anlamak gibi. Görsel ipuçları tecrübelerle gelir, ne kadar çok deneyip ortamımıza uyarlarsak o kadar geliştiririz kendimizi.
Gerçek şu ki; tarifini kaydettiğimiz ve yıllarca pek değişmeyecek bir kek tarifi değil ekşi maya ve ekşi mayalı ekmek süreci. Onu anlamakla başlar kaliteli ve doğal malzemelerle sürekli değişerek yolunu bulur. Ezber değildir hiç bir zaman. Formülü ezberlemek yerine onun nasıl oluştuğunu anlamaya çalışmak ve öğrenmek olmalı hedefimiz.
Tarifler tek başına yeterli olamaz. Biz ayarlama yapmalıyız hangi sıcaklıklarda mayamızın hangi oranlarda iyi geliştiğini bilmeliyiz. Nasıl mı; deneyerek. Bulunduğumuz ortama göre uyarlamak doğru gelişme için gerekli.
Tariflere odaklanırken en çok gözden kaçan şeylerden birisi sıcaklık. Sıcaklığı kontrol ederek fermantasyonu manipüle edebiliriz.
Bu gün hava soğuksa mayamı nasıl beslemeliyim?
1- Ilık su kullanarak (asla sıcak değil).
2- Hidrasyonu artırarak.
3- Hamuru üşütmeden (tıpkı bir bebeğe bakar gibi)
Sürekli değişen ve sonucu etkileyen çok faktör olduğunu unutmamalıyız.


Kullanıma hazır ekşi maya


Ekşi mayalı ekmekte en sevdiğimiz çıtır kırılgan çatlak dolu kabuk


Kızarmış çıtır kabuk ve yukarıda ki mayanın çalışmasından gelen kulak


Taşta pişti


Kullanıma hazır ekşi maya