Close

Kışın Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Fırından nar gibi kızarmış, düzgün açılmış ekmekler çıkmasını kim istemez ki? Bunun için mevsimlere göre tariflerimizi uyarlamamız gerekir.
Kışın ılık su kullanmak, hidrasyonu arttırmak, mayayı ve hamuru sıcak tutmak fermantasyonu hızlandırır. Soğukta fermantasyon yavaşlar. 27 veya 28 derece sıcaklıklar mayayı mutlu eder coşturur.
Hidrasyon yani ekmek hamurunda kullandığımız su oranı fermantasyonu etkileyen faktörlerden biri. Kışın su miktarını artırmak önemli.
Hamuru nasıl sıcak tutarız derseniz; ılık su ile yoğurduğum ekmek hamurunu kapaklı bir kutuya koyup, sadece ışığını açtığım fırının içine koyuyorum. Asla fırın çalışmıyor. Dikkat edin fırının sadece ışığı açık olmalı.
Hamur mayalanıp sepetlere alındıktan sonra da çalışmayan fırının içine koyup ışığı açıyorum. Ekmek hamurları mayalanana kadar bu sıcak yuvada bekliyorlar. Mayalandıklarında da fırından sepetleri çıkarıp fırını çalıştırıyorum. Önceden ısıttığım fırında, mayalanan ekmek hamurlarını fırın küreği yardımıyla fırına koyuyorum. Sonra meraklı bir bekleyişle ekmeklerin kabarmasını izliyorum hiç bitmeyen heyecanla…

Taşta pişen ekşi mayalı ekmeklerimiz şef @taha_dinc ‘ in @karakilcikbook kitabından uyarlanmıştır.
% 20 dinkel (spelt) ve tam buğday
% 40 sarı buğday
% 40 organik buğday
% 20 ekşi maya
%1.8 tuz % 70 su
Unlar @safekmek ten
Sağlıcakla… ❤🌸

@birgullehayat

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Yüksek Hidrasyonlu Zor Hamurun Kurtarıcısı Nedir?

Ekşi Mayalı Ekmeklerin İçi Neden Yapış Yapış Olur?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Maya Notları

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmeklerin İçi Neden Yapış Yapış Olur?

Ekşi Mayalı Ekmeklerin İçi Neden Yapış Yapış Olur?

Ekşi mayalı ekmeğin içi yapış yapış ve tadı ekşi ise bunun birden çok sebebi olabilir.
Ekşi mayanın doğru beslenmemesinden kaynaklı asit biriktirmiş mayaların kullanılması, mayanın yeni doğmuş yani henüz güçlenmemiş bebek ekşi maya olması, fermantasyonu kontrol edememek gibi sebepleri sayabiliriz. Bunun yanı sıra ana ekşi mayanın hangi unla yapılmış ve beslenmiş olduğunu da sayabiliriz.

Özellikle % 100 tam unlu ekmeklerde bu yapış yapış olma durumuna daha çok rastlanır. Yapış yapışsa o ekmeğin tadı buruktur hatta acımtraktır.

Bazı unlar fermantasyonu hızlandırır. Biz bu unları tanıyarak mayamızı beslerken veya hamurumuzu oluştururken gözlemleyerek koklayarak hissederek ilerlemeliyiz yaşadığımız bölgenin iklimine ve ortam sıcaklığımıza göre. Saate göre değil hamura veya mayamıza odaklanıp ilerlemeliyiz. Mayamızı asit biriktirmeden kullanmalıyız. Ancak besleme programımızı da çok iyi ayarlamalıyız. Hangi un hangi sıcaklıkta ne kadar sürede mayalanır? Doğru malzeme, doğru sıcaklık, doğru fermantasyonla mümkün. Bunları denemeler yaparak öğrenebiliriz. Kolay olanı herkes yapar. Zor olanı başarmak çok çalışmanın ve ekşi mayalı ekmeklerin sırrı. Ekmeklerinizin deseni neden çatlamıyor gibi soruların cevabı tam da burada saklı…


@birgullehayat


%100 Dinkel unlu ekşimayalı baton ekmekler
@birgullehayat

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Dikkat Ettiklerim

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Mayam Ekşi Mayalı Ekmeğim Ve Ben

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Katı maya kullanma sebeplerim:

Katı maya güçlü maya. Ekşi mayamı katı beslediğimde yükseldikten sonra tepe noktada durması biraz daha uzun sürer.  Katı maya daha geç çöker daha dayanıklıdır.

Hangi tip ekşi maya kullanırsak kullanalım  onu izleyip tanıyıp ne zaman beslenmesi gerektiğini anlayabilmeliyiz.
Tatlı meyvemsi ve taze yoğurt gibi kokmalı. Ekşi asidik kokmamalı.

Soğukta bekleyen ekşi mayalar asetik asit bakterilerinin çoğalmasını sağlar. Ekşi olabilirler. Doğru ve zamanında beslemelerle ekşime engellenebilir.
Bazı unlar ekşi mayanın daha hızlı gelişmesini sağlarlar, bu unlarla beslenen mayalar daha kolay ekşirler. Çavdar unu buna çok iyi örnek.
Hamurumuzun ekşimemesi için öncelikle hangi unla hangi tip maya kullanmamız gerektiğini kavramalıyız. Hamurumuzu nasıl yoğurmamız gerektiğini, ekşimemesi için hangi sıcaklıklarda tutmamız gerektiğini bilmeliyiz. Çok önemli bir ayrıntı ise hamurun hangi sıcaklıklarda ne kadar gelişmesi gerektiği. Tezgaha alıp hamuru porsiyonlamayı ne zaman yapmalıyız? Hamurdaki yüzdelik gelişme ne olmalı?
Tarifimiz aynı olsa bile aynısını yapamayız. Doğru mayalanmış ekmeğe ulaşmak o günün koşullarına göre gözlemleyerek ilerlemekle mümkün.
Farklı ülkelerde farklı tip mayalar kullanılarak ekşime engellenir. İklimlere, sıcaklıklara, nem oranına göre ayarlamalar yapılmalı.
Ekşi mayanız güçlü ise pişirdiğiniz ekmeklerin içi yapış yapış olmaz. Bu ekmek grubundan ilk pişen ekmeği sıcak sıcak kestim bıçak tertemiz, ekmeğin  içi pamuk gibiydi.
Mayamızı tanımamız onu gözlemlemekle mümkün. Neden tanımalıyız ki? Tanırsak hangi sıcaklık derecesinde ne zaman zirve yapacağını, ne zaman acıkacağını, ne zaman çökeceğini bilir ona göre besler kullanırız. Bu da bizi hiç ekşi olmayan, lezzetli aromalarla dolu, nar gibi kızarmış enfes ekşi mayalı ekmeklere götürür.
İyi un nasıl olur? Ekşi maya ve ekşi mayalı ekmekler için değirmende öğütülmüş doğal unlar kullanmalıyız. İçinde katkı maddesi olmayan unlar bunlar. Yöresel ve su değirmeni veya taş değirmende öğütülmüş unlar. Atalık tohumlarımız o kadar değerli ki. Bu unlarla ekmek yaparken ekmeğin iç dokusu çok büyük delikli değildir. Ama lezzet koku muhteşem. Gözenekli büyük delikli ekmekler için kepeği içinde olan un yüzdesini düşük tutarak ve yüksek proteinli unlar kullanarak elde edebiliriz. Ekmeğin içi büyük veya küçük gözeneklerle dolu pamuk gibiyse, kabuk çatlaklarla dolu kırılgan ve çıtır çıtırsa, tatlı meyvemsi kokuyorsa, ekşi değilse ve nar gibi kızarmışsa değmeyin keyfime…


Taşta pişen ekşi mayalı ekmeğimiz


Taşta pişmiş nar gibi kızarmış ekşi mayalı ekmek

Katı Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Yüksek Hidrasyonlu Zor Hamurun Kurtarıcısı Nedir?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Dikkat Ettiklerim

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayalı Günlük Kolay Ekmek

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Dikkat Ettiklerim

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Dikkat Ettiklerim

Her bir ekmek çok değerli, çok emek var ekşi mayalı ekmeklerde. Güne ekmek hazırlıklarıyla başlamak hiç bıkmadan usanmadan… Neden uğraşır ki insan değer mi bu uğraşa? Katkısız doğal unlarla hazırladığımız ve içinde neler olduğunu bildiğimiz ekmekleri sevdiklerimizle paylaşmak için değer.
Ekmek hazırlıklarına akşamdan mayamı sabah erken saatlerde hazır olacak oranda besleyerek başladım, tabi ki sıcaklık değerlerine göre ayarlayarak. Sabah gelişmiş olan mayamı bir kez daha besleyerek genç maya oluşturdum.
Mayam gelişirken otoliz için un ve suyu hiç kuru yer kalmayıncaya kadar karıştırıp beklettim. Mayam gelişmiş olduğunda otoliz bitmiş olacak şekilde ayarladım maya beslemesini. Çok yol var uygulanabilecek. Benim için iyi sonuçlar aldığım yöntemlerle ilerliyorum.
Uzun otolizin ardından ( 3 saati geçti. Unum soğuktu ve suyu ısıtmadan kullandım ) gelişmiş olan genç mayamı hamura ilave edip yoğurdum. Otuz dakika sonra da üzerine su ilave edip beklettiğim tuzu ekledim. Hamuru yoğurup zeytinyağıyla yağladığım kapaklı bir kaba aldım. Hamur dinlendiğinde laminasyon yaptım. Laminasyon hamuru tezgahta açıp katlamak yırtmadan zorlamadan. Bu yöntemle hamurda katlar oluşturarak güç kazandırıyoruz. Tezgahı ıslatıp yapıyoruz laminasyonu hamurun yapışmaması için. Dinlenmiş hamur incecik açılır ipek gibi hiç zorlanmadan.
Bundan sonrası da yine benim programıma göre gelişecek. İster otuz dakika arayla katlar ister ilk fermantasyonu bitirmesi için beklerim. Bu da hamuru nasıl yoğurduğuma göre ilerleyeceğim bir yol. Her şey hamura ve ortam sıcaklığına bağlı ( kullandığımız unlara, hidrasyona , mayamızın gücüne ve çeşidine de bağlı, fermantasyonu etkileyen çok faktör var)
Farklı sıcaklıklarda fermantasyon farklı gelişir. Ortam sıcaklığına ve hamur sıcaklığına göre fermantasyonu kontrol edebiliriz.
Birinci fermantasyonun ne zaman biteceğini hamura bakıp kontrol ederek belirlemeliyiz.


Birinci fermantasyon sonrası masada dinlenen ekmek hamurları

Mayamızın gücüne ve kullanılan yüzde miktarına göre fermantasyon hızı kontrol edilmeli. Her zaman aynı yüzdelik gelişmeyi beklemek hata yapmak demek, her şey aynı olsa bile hava durumu sürekli değişir. Hava basıncı, nem gibi faktörler de var. Hızlı gelişen bir hamur hazırladıysak gelişme yüzdesini düşük tutarak birinci fermantasyonu sonlandırmalıyız. Çünkü hamura şekil verirken de mayalanma devam eder. Çalışma süresine ihtiyacımız var. Bu süre içinde hamurun aşırı mayalanması hamurun yapısının bozularak yırtılmasına sebep olur.
Birinci fermantasyonu sonlandırıp hamuru tezgaha alıp bölerek gramajlıyorum. En sevdiğim şekilde hamurlarımı şekillendirip dinlendiriyorum üzerlerini pamuklu bir mutfak bezi ile örterek. Bu bekleyişi de hamurun durumuna bakarak bitiriyorum. Bazen daha hızlı olabiliyor dinlendirmeyi sonlandırmam. Hamura son şeklini verip pirinç unu ve un karışımı elediğim banneton sepetlere alıp pamuklu bez ekmek torbalarına koyuyorum.
Sepetlerde bekleyişi ister tezgahta ister buzdolabında yapıyorum. Tezgahta bekleme süresi buzdolabında bekleme süresini etkiliyor.
Aynı gün içinde pişirdiğim ekmekleri tezgahta dinlendirip yeterince mayalandıklarında ekmek küreğine elimle destekleyip ters çeviriyorum. İstediğim gibi kesi atıp fırına sürüp taşta buhar oluşturarak pişiriyorum. Kesi atmadan pişirildiğinde ekmek en zayıf yerden patlar, bu da ekmeğin formunu bozar. Fermantasyonla oluşan gazların çıkış yolunu belirliyoruz ekmeğe kesi atarak. Her şeyi doğru yaptığımızı varsayarsak düzgün bir kesi düzgün formda ve kulaklı ekmekle sonuçlanır. Doğru atılan kesi fırında hamurun iyi kabarmasını, ekmeğin iç dokusunu geliştirerek gözeneklerin oluşmasını sağlar. Kesi atmanın da incelikleri var. Desen oluştururken de tüm bu inceliklere uyulmazsa düzgün çıkmaz ekmekler fırında piştiklerinde.

Tek kesi de kulak oluşması, desen çizimlerinin de düzgün çıkması bayram sevinci yaşatır. Hep aynı ama hiç bitmeyen heyecanla…


Taşta pişen ekmeğim


Sepetlerine alınan ekmek hamurları


Mayalanan ekmek hamurları

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Maya Notları

Ekşi Mayalı Baton Ekmekler

Ekşi Mayalı Baton Ekmekler

Baton ekmekler susamlı ve çörek otlular. Batonlara koyduğum ekmek hamurları yeterince mayalandıklarında üçünü birlikte taşta pişirdim.
Ekşi mayam buzdolabında duruyor, her gün beslemiyorum. Ekmek yapmadan bir gün önce beslemeğe başlıyorum. İki kez beslemek benim için yeterli. Burada önemli olan kaç kez beslendiğinden çok nasıl ve hangi oranda beslendiği.
Mayamın beslendikten sonra ne zaman zirve yapacağını tahmin edebiliyorum hangi oranda beslersem besleyeyim. Bu zamanla ve pratikle olan bir şey. Yapa yanıla öğreniliyor. Ekşi mayalı ekmekte ezber yok, her zaman vurgulamak istiyorum bunu.
Bu ekmekler ve bir önceki paylaştığım ekmekler arasında iki gün fark var. Bu iki gün de değişen hava durumuna göre fermantasyonu kontrol edemeseydim ekmekler böyle olmazdı. İki gün arasında onlarca derecelik sıcaklık farkı var. Hangi sıcaklıklarda fermantasyonun nasıl ilerleyeceğini ve kontrol altında tutmak için ne yapmamız gerektiğini bilmeden iyi sonuçlar almak çok zor.
Mayamı tanımak, fermantasyonu anlamak, hangi unu kullanırsam fermantasyon hızının nasıl ilerleyeceğini bilmek önemli ayrıntılar. Hangi una hangi maya kullanılacağımı deneyimleyip anlayarak buldum. Hata yapmadan bazı şeyleri görmek zor. Hatalar bizim derslerimiz aslında. Sonuçları deneyerek görmek deneme yanılma yoluyla öğrenmek önemli, ezberden kaçmak için.
Sıcaklık değerleri, mayanın gücü, hidrasyon oranı, kullandığımız unların protein değerleri ve hatta mutfağınızın ne kadar aktif olduğu fermantasyon hızını belirler. Bazı günler ocağın tüm gözleri çalışınca mutfak sıcaklığının artacağını ve bu nedenle hamurumda ki gelişmenin hızına bağlı olarak fermantasyonu ne zaman sonlandıracağımı biliyorum. Bunları yazıyorum ki dikkat edilsin bu ayrıntılara.
Fermantasyon doğru yönetilirse ekmekler çok güzel kızarır. Başka bir ayrıntı da buzdolabında bekletilen ekmek hamurları mutfakta bekletmeden fırına konulursa pişme süresi biraz uzayacak, çünkü hamur soğuk. Mutfakta bekletilip mayalandırılan ekmeklere göre bu da bir ayrıntı. Kontrollü ilerlemek gerekiyor. Okuyup yararlanan olabilir düşüncesiyle yazıyorum buraya. Ekşi mayalı ekmekle ilgili sormak istediklerinizi sormaktan çekinmeyin lütfen.

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Karakılçık Köy Ekmeği Tarifi

Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmekler

Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmekler

Hayranlık duyuyorum emek verilerek yapılan güzelliklere. Ekşi mayalı ekmekler de hayran olunası olanlardan benim için. Hissetmekle başlar ekşi mayayı anlamak. Dokunarak, koklayarak, gözlemleyerek adım adım ilerlesekte sonuç yine hayranlık. Her ekmekte saklı duygular, düşünceler, dualar…

Buğday unu, çavdar unu ve sarı sert buğday unu ile hazırladım hamuru.

%20 eşit beslenmiş (%100 hidrasyonlu) ekşi maya

%1.8 tuz

Mormiksi farklı ölçülerde kullanarak farklı renk tonları elde ediyorum. Fermantasyon ilerledikçe de renk yoğunlaşıyor fermantasyonun mucizesiyle.

Otoliz un ve su ile oldu.

Hamuru geliştirdikten sonra sepetlere alıp buzdolabına kaldırdım. Yeterince mayalanan hamurları taşta pişirdim.

Farklı ortamlar farklı sonuçlar demek. Bu yüzden hamuru kontrol ederek ilerlemek en doğrusu… Sağlıklı güzel günlere…


Mormiksli ekmek dilimleri


Mormiksli ekşi mayalı ekmek

Başka bir mormiksli ekmek: Ekşi Mayalı Mormiksli Ekmek

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

@birgullehayat

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

Aynı Gün Hazırlayıp Pişirdiğim Ekşi Mayalı Ekmekler

Ekmekleri aynı gün içinde hazırlayıp pişirdim. Bir gün önceden hazırladığım ekşi mayamla hazırladığım hamurumu son paylaşımımda yayınlamıştım. Birinci fermantasyon ne zaman başlar ve biter başlığıyla. Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Birinci fermantasyonun ardından tezgaha alıp dinlendirdikten sonra şekil verip banneton sepetlerine girdiler. Mayalandıklarında da taşta piştiler.


Sadece ekşi mayalılar


Ekşi mayalı ekmeğin dilimleri


Sıcacıklar


Fermantasyon sonrası tezgaha aldığım hamurun hali


Dördü bir arada

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayalı Karakılçık Köy Ekmeği Tarifi

Ekşi Mayalı Ekmekte Aradıklarım

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Yerel un kullanıyorum ekmeklerimizi yaparken. Ekşi mayalı ekmek yapmaya başladığımda unları deneyerek ilerledim. Kullandığım doğal unlar olmadan ekmek yapamam diye düşünürken şimdi yerel unlarımızı kullanıyorum. Çavdar, tam buğday, siyez, karakılçık, dinkel ( kavuzlu buğday, spelt, kızıl buğday), mor buğday, kavılca  gibi unlar farklı karakter ve lezzet içerirler. Her birinin su kaldırma oranı farklı. Ekmeğe kattıkları lezzet derinliği de farklı.
Her bir buğday tanesi çok değerli.

  Mayamı beslerken bu unları da kullanıyorum, farklı lezzetler farklı aromalar katıyor ekşi mayalı ekmeğe. Hangi mevsimde ekilip biçildiği ve hangi bölgede yetiştiği buğdayın karakterini belirliyor. Sert buğday, yumuşak buğday, kış buğdayı, bahar buğdayı gibi isimler alıyor her biri.
 
  Mayamı besledikten sonra beslediğim orana bağlı olarak, hangi sıcaklık derecesinde ne zaman gelişeceğini gözlemleyerek tahmin edebiliyorum.


Ekşi mayam bu kadar geliştiğinde ekmek hamurunda kullanmak için hazır durumda.

Birinci fermantasyon maya hamura katıldığı anda başlar ve hamuru tezgaha alana kadar devam eder.
  Bu süreç boyunca hamur ne kadar gelişmeli? Bunu nasıl anlarız?
  Dikdörtgen şeffaf kutular bu gözlemi yapmayı kolaylaştırır, işaret koyabiliriz. Başka bir yöntem de minik bir kavanoza 20 gr kadar hamuru koyup işaretlemek ve ekmek hamurunun bulunduğu yere koymak. Ben hep tupperda yaptım.                  
Hamurumu kaç ekmek için
hazırladığıma, sıcaklığa, kullandığım mayanın yüzdesine, aktifliğine, çeşidine bağlı olarak gelişme yüzdesini belirlemeliyim.
   Kışın 20- 21 C derecede %75 lik bir gelişme beklerken yazın bunu beklemek kopan ve yapışkan olan bir hamurla sonuçlanır. Fermantasyon hava sıcak olduğu için hızla ilerler. Bu nedenle hamurun gelişme yüzdesi daha düşük olmalı hava sıcaklığına göre.
   %40, % 50, %60 oranını sıcaklığa göre belirlemeli. Neden? Fermantasyon sıcak ortamda çok hızlı ilerlerken biz %75 gelişmeyle fermantasyonu sonlandırıp hamuru tezgaha aldığımızda da gelişme devam eder ve hamuru bölüp beklettiğimizde fermantasyon hızla ilerler. Hamurda yırtılmalar olur. Daha düşük bir yüzdeyle tezgaha aldığımızda hamuru, gelişme devam etsede hala zaman kalır hamuru toparlamak için. Hamurda kabarıp açılacak kadar güç kalmalı. Son zirveyi fırında yapmasını istiyoruz hamurun ki ekmek kulak yapıp açılsın gözenek oluştursun.


Dört adet ekmek yapmak için hazırladığım ekşi mayalı hamurun tezgaha almadan hemen önceki hali. İçinde sadece doğal un su ve tuz var.


Miniğim

Ekşi maya beklemede

Ekşi maya hala beklemede

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlar

Ekşi maya beslendikten sonra ekmek yapmak için hazır durumda (aşağıdaki fotoğraf). Kenarlar bombeli üzeri baloncuk doluyken kullanıyorum. Genelde ne zaman kullanacağıma bağlı olarak eşit beslenmiş ( 1:2:2 veya 1:5:5 gibi) hazırlayıp kullanıyorum ekmek yaparken.
Çavdar unuyla beslenen mayalar ve hatta çavdar unundan yapılmış mayalar iyi gelişme gösterirler. Ancak ekşimenin olması kolaylaşır.
Tam buğday unları mayanın sevdiği besinlerle doludur. Tam buğday unundan yapılmış ekşi mayalar çavdar ekşi mayasına göre daha dayanıklıdır. Çavdar düşük proteinli un. Bu nedenle yapışkan bir hal alır hamur hazırlarken. Fermantasyon daha hızlıdır, hep kontrol etmek gerekli.
Aynı tarifi kullansak bile hava durumu sürekli değiştiği için sonuçlar da değişecektir. Tutarlı bir yol kat etmek fermantasyonu anlamakla mümkün.
İyi unlarla ekşi mayamızı güçlendirip geliştirerek başlamalıyız öncelikle. Onu tanırsak fermantasyonu anlamamız kolaylaşır. Güçlü ekşi maya, doğal unlar, doğal tuz ve kaliteli içme suyuyla oluşturulan ekmek hamuru, doğru teknik ve fermantasyonla geliştirilmeli.
Birinci fermantasyon çok önemli. Maya hamura karıştırıldığı anda başlar fermantasyon. Sepetlere alıncaya kadar devam eder. Ne zaman ne kadar olduğuna karar vermemiz fermantasyonu anlamamıza bağlı. Tıpkı ekşi mayayı anlamak gibi. Görsel ipuçları tecrübelerle gelir, ne kadar çok deneyip ortamımıza uyarlarsak o kadar geliştiririz kendimizi.
Gerçek şu ki; tarifini kaydettiğimiz ve yıllarca pek değişmeyecek bir kek tarifi değil ekşi maya ve ekşi mayalı ekmek süreci. Onu anlamakla başlar kaliteli ve doğal malzemelerle sürekli değişerek yolunu bulur. Ezber değildir hiç bir zaman. Formülü ezberlemek yerine onun nasıl oluştuğunu anlamaya çalışmak ve öğrenmek olmalı hedefimiz.
Tarifler tek başına yeterli olamaz. Biz ayarlama yapmalıyız hangi sıcaklıklarda mayamızın hangi oranlarda iyi geliştiğini bilmeliyiz. Nasıl mı; deneyerek. Bulunduğumuz ortama göre uyarlamak doğru gelişme için gerekli.
Tariflere odaklanırken en çok gözden kaçan şeylerden birisi sıcaklık. Sıcaklığı kontrol ederek fermantasyonu manipüle edebiliriz.
Bu gün hava soğuksa mayamı nasıl beslemeliyim?
1- Ilık su kullanarak (asla sıcak değil).
2- Hidrasyonu artırarak.
3- Hamuru üşütmeden (tıpkı bir bebeğe bakar gibi)
Sürekli değişen ve sonucu etkileyen çok faktör olduğunu unutmamalıyız.


Kullanıma hazır ekşi maya


Ekşi mayalı ekmekte en sevdiğimiz çıtır kırılgan çatlak dolu kabuk


Kızarmış çıtır kabuk ve yukarıda ki mayanın çalışmasından gelen kulak


Taşta pişti


Kullanıma hazır ekşi maya

Ekşi Maya Notları

Ekşi Maya Notları

Yeni tarifler ararken ekşi maya bakımını gözden kaçırdığımızı düşünüyorum. En çok sorulan soruların başında tarifler var. Oysa odaklanmamız gereken şey maya bakımı olmalı öncelikle.
Mayanın ne zaman ne kadar beslenmesi gerektiğini onu gözlemleyerek belirleyip ona uygun bir programla ilerlemeliyiz.

Farklı yoğunluklarda beslenen ekşi mayalar farklı zamanlarda gelişirler. Katı beslenen  mayalar likit beslenen mayalara oranla daha uzun sürede gelişirler. Bunlara dikkat ederek ilerlemek daha tutarlı sonuçlar elde etmemizi sağlar.

Kışın hava soğuduğunda ekşi mayanın yavaşlaması çok normal. Sıcaklık fermantasyonu etkileyen faktörlerden sadece biri. Kullandığımız unlar, yaşadığımız bölgenin iklimi, hidrasyon, rakım farkı, kullandığımız su gibi çok şey var etkileyen. Ekşi mayayı etkileyen faktörleri bilerek bir sonraki adıma karar vermemiz gerekiyor.

Maya besleme oranlarıyla mayamızı hazır olmasını istediğimiz zamana göre besleyip gelişme süresini ayarlayabiliriz.
1:2:2 besleme oranı (ekşi maya: su: un) 1:1:1 oranından daha yavaş gelişir. 1:2:2 oranında daha çok besin var ve bu besini tüketmek için ekşi mayanın daha fazla zamana ihtiyacı var diyebiliriz.
Neden yapıyoruz bu beslemeleri: Ekşi maya ona verdiğimiz yiyecekleri tükettiğinde asitler birikir. Beslemelerle asitlerden arındırmak gerekiyor. Her yeni besleme tazelenme mayanın hangi ortamda bulunduğuna bağlı olarak ekşi mayayı güçlendirir.
Ekşi mayayı buzdolabında tutarken haftada bir kez katı beslemek yeterli.
Ekmek yapmadan bir gün önce ekşi mayayı 2 veya 3 kere beslemek tazelemek iyi bir ekmeğin fırından çıkma garantisidir diyebiliriz (diğer bütün şıkların doğru yapıldığını varsayarsak).
Mutfakta veya oda sıcaklığında tutulan mayalar düzenli beslendiği sürece ekmek yaparken sadece miktarı artırmak için beslenerek kullanılabilir.

Mayayı gözlemleyerek ne zaman beslenmesi gerektiğini bilmeliyiz. Maya taze yoğurt gibi veya  meyvemsi tatlı kokmalı. Asitli kokuyorsa kullanmadan önce beslenmeli.
Ana maya miktarını az tutuyorum, beslemek daha kolaylaşıyor.
Ekmek fırından çok iyi kızarmış ve düzgün formda çıktığında mayaya gösterdiğimiz ilgiye değdiğini düşünüyorum. Hiç bir emek yoktur ki karşılıksız kalsın… Hatalarla, yeniden denemeler ve çalışmalarla buluruz kendi yolumuzu ekşi mayalı ekmek sürecinde.

Bazen ekmek yapmaya yeni başladığımda pişirdiğim ekmeklerin fotoğraflarına bakarak neler yaptığımı ve nasıl geliştiğimi görüyorum.

Fırından çıkan her ekmekte duyduğum heyecan hiç değişmeyen tek şey… Yöntemler, içerikler değişse de heyecan hep aynı. Merakla beklerim, ekmeği fırına koyduğumda ilk dakikalarda kabarma başlar. Saniyeler ilerledikçe yükselerek açılıp kulak oluştuğunda keyifle kızarmasını beklerim. Daha ekmek fırından çıkmadan hazırlayacağım yeni ekmekler için yeni buluşmalar başlar ekşi mayamla…


Baton kalıplarda pişen ekmekler
Ekmeklerin dördünü bir arada baton kalıplarda pişirdim. Hamur halleri yukarıda.


Çalışkan ekşi maya

@birgullehayat

Ekşi Mayalı Ekmek Notları 3

Ekşi Mayalı Ekmek Notlarım

Ekşi Mayada Gözden Kaçanlara Devam

Ekşi Maya Notları

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Birinci Fermantasyon Ne Zaman Başlar Ve Ne Zaman Biter?

Ekşi Mayalı Ekmek Yaparken Otoliz Nedir Neden Yapılır?